Haaruitval

Van haaruitval naar haarverlies

Elke dag verliest een mens gemiddeld zo’n 100 haren. Dat klinkt erg veel, maar geen zorgen, in de meeste gevallen groeien er namelijk ook weer ongeveer 100 haren per dag bij. Indien men dagelijks meer dan 100 haren verliest, terwijl er minder haren voor terugkomen, spreken we over haarverlies. 

Zó werkt haargroei

Haren worden aangemaakt in de haarzakjes (haarfollikels). Het aantal haarfollikels op de hoofdhuid ligt rond de 100.000, maar is voor elk individu anders en genetisch bepaald. Blonde mensen hebben bijvoorbeeld meer haarzakjes op de hoofdhuid dan mensen met rossige of zwarte haren. De haargroei verloopt in 3 verschillende fasen. Te weten de groeifase (anagene fase), de overgangsfase (catagene fase) en de rustfase (telogene fase). De groeifase van het hoofdhaar duurt 1-6 jaar en een haar 1 tot 3 mm per dag. Bij vrouwen duurt de groeifase langer dan bij mannen.

Als een haar in zijn laatste groei-jaar zit, neemt de celdeling van de haar langzaam af en de basis van de haar wordt steeds dunner. De haar komt dan in de overgangsfase terecht, waarin de groei volledig stopt en de haar minder stevig in het haarzakje verankerd zit. Vervolgens breekt de rustfase aan en in deze fase valt de haar uiteindelijk uit.

Na de rustfase begint de haarfollikel weer met een nieuwe groeifase. Ieder haarzakje kan zo`n 20 keer een nieuwe haar maken, totdat uiteindelijk het aantal haarzakjes (en dus de dikte van de haardos) afneemt.

Haarverlies

Men spreekt van haarverlies als men meer dan 100 haren per dag verliest. Dit kan dan zichtbare gevolgen hebben in de vorm van het uitdunnen van de haardos en het eventueel ontstaan van kale plekken op het hoofd.
Haaruitval is in er in verschillende vormen. De meest voorkomende zijn:

– Mannelijke kaalheid (Alopecia androgenetica)
– Plekgewijze kaalheid (Alopecia areata)
– Diffuse kaalheid (Alopecia diffusa)

Alepecia androgenetica

Alopecia androgenetica is een zeer veel voorkomende vorm van permanente haaruitval. De kaalhoofdigheid ontstaat door de aanwezigheid van mannelijke hormonen en is in sterke mate erfelijk bepaald. Het komt bij vrouwen en kinderen zelden voor. Ongeveer 60% van de Nederlandse mannen krijgt op enig moment in zijn leven te maken met alopecia androgenetica. Kenmerkend is het (heel geleidelijk) haarverlies boven op de kruin en bij de slapen dat zich langzaam uitbreidt. De haren aan weerszijden van het hoofd en op het achterhoofd vallen niet uit. Dit komt door een erfelijke gevoeligheid van de haren voor dihydrotestosteron (DHT), een van de mannelijke hormonen. Vooral haren op de kruin blijken bij veel mannen extra gevoelig voor dit hormoon. Bij deze haren veroorzaakt DHT een verkorte anagene groeifase van het haar, zodat de haarimplant dunner lijkt en uiteindelijk verschrompeling van de haarwortels, waardoor nieuwe haargroei niet meer mogelijk is.

Als alopecia androgenetica bij vrouwen voorkomt is dit bijna altijd tijdens de menopauze. Ook bij hen is de mate van haaruitval erfelijk bepaald. Wanneer bij jonge vrouwen alopecia androgenetica ontstaat, kan er reden zijn om een hormoononderzoek te doen, vooral als er ook sprake is van acne of haargroei op plekken waar vooral mannen zichtbare haargroei hebben zoals snor-en baardharen.

Alopecia areata

Alopecia areata is pleksgewijze haaruitval. Het is een ziekte van de haarwortels die overal op het lichaam kan voorkomen waar normale haargroei is. Op de plekken vallen (vrijwel) alle haren uit, terwijl de huid eromheen een normale haargroei toont. Het gevolg is dat er één of meer kale gebieden ontstaan.
Meestal komt deze vorm van haaruitval voor op het behaarde hoofd, maar in principe kan het elk behaard deel van de huid aantasten. Bij 5-10% van de patienten valt al het hoofdhaar uit. Dit wordt een alopecia areata totalis genoemd. Bij 1-2% is er zelfs sprake van een uitval van alle lichaamsbeharing: dit heet alopecia areata universalis.

Alopecia areata is vrijwel zeker een auto-immuunaandoening. Hierbij herkent het lichaam de haren als indringers en stoot ze daarom af. Bij de meeste mensen met alopecia areata valt het haar plotseling pleksgewijs uit en komt de haargroei binnen 2 jaar vanzelf terug.

Alopecia diffusa

Alopecia diffusa is haaruitval over het gehele hoofd en komt vaker bij vrouwen dan bij mannen voor. Deze haaruitval ontstaat door hormonen, stress, vermoeidheid, ongezonde voeding met een tekort aan vitamines, roken of is een bijwerking van bepaalde medicijnen. Maar ook een aantal middelen in hoge doses, vooral thallium, vitamine A en retinoïden, kunnen kaalheid veroorzaken. Kaalheid kan ook het gevolg zijn van onvoldoende werking van de schildklier of hypofyse of zelfs van zwangerschap. De haaruitval kan drie of vier maanden na de ziekte of andere aandoeningen doorgaan. De haaruitval is gewoonlijk tijdelijk en het haar groeit weer aan.

Tips voor een gezonde haardos

• Eet voldoende vitamines
• Stop met roken.
• Vermijd psychische stressfactoren
• Gebruik geen agressieve chemische haarproducten. Dit kan de haarfollikels beschadigen

Wat te doen bij haaruitval?

Voor de haaruitval hoeft u niet naar de dokter, want het is meer een cosmetisch probleem.
Behalve als u plotseling meer dan 100 haren per dag verliest gedurende meerdere weken en deze uitval zich beperkt tot enkele gebieden bijvoorbeeld boven op het hoofd. Of wanneer u als vrouw opeens kaalheid gaat zien in combinatie met haargroei op plekken waar vooral mannen zichtbare haargroei hebben zoals snor-en baardharen.

Wat kunt u zelf doen?

Bij de drogist zijn er vele middelen tegen haaruitval te verkrijgen. De werking van deze producten varieert van persoon tot persoon.

Minoxidil 

Een geregistreerd zelfzorgmiddel voor de behandeling van haarverlies is op basis van minoxidil. Onderzoekers ontdekten dat bij mensen die minoxidil slikten het haar ging groeien. Minoxidil is verkrijgbaar als lotion, die twee keer per dag op de hoofdhuid moet worden aangebracht. Het is een goed verdragen behandeling die weinig bijwerkingen heeft. Er zijn aanwijzingen dat het de haargroei kan bevorderen. Ook zijn er vitamines en supplementen te verkrijgen die ondersteuning kunnen bieden aan het haar.